Roses

 

“The old oak tree began to shudder

But he held his ground like some old soldier

His ancient pride was burnt and shaken

But something deep inside did waken

He raised his limbs just like Moses

And blossomed roses”.

 

De Stichting Consument en Veiligheid is een brave club, die sinds jaar en dag waarschuwt voor de gevaren van keukentrapjes, heggenscharen, vuurwerk, schaatsen, eigenlijk alles. Ik vind dat prima, maar onlangs hebben ze iets vreselijks gedaan.

Hun jongste campagne wil ouders bewust maken van de “gevaren van een val van hoogte” (letterlijk van hun website). Kinderen die van een trap storten, baby’s die van de commode lazeren, dat soort dingen. Daarvoor hebben ze een illustere bondgenoot gevonden in de persoon van Eric Clapton. Het reclamefilmpje ter ondersteuning van de campagne laat een appartement in New York zien met de tekst “Hoe groot is de kans dat je zoontje tijdens het spelen van de 53^e verdieping valt?”, begeleid door Eric’s megahit ‘Tears in Heaven’.

Ik vind dat smakeloos. Clapton’s vierjarige zoontje Conor viel inderdaad in maart 1991 tijdens het verstoppertje spelen uit het raam van een appartement op de 53^e verdieping van een New Yorkse wolkenkrabber. Dat is afschuwelijk. Eric schreef zijn verdriet van zich af met ‘Tears in Heaven’. Ik respecteer dat, en het is een prachtig lied.

Maar zo’n lied uitbrengen, en dan ook nog eens als single, vind ik een minder goed idee. Het betekent dat je er een publieke speelbal van maakt. ‘Tears in Heaven’ werd dan ook, zoals te verwachten was, al snel een klassieker op begrafenissen. Te pas en vooral te onpas hoor je het lied voorbijkomen, waardoor ieder liedje – hoe goed ook – zijn kracht en betekenis verliest en afzakt tot een grijsgedraaid cliché. Dat werd dan ook het lot van ‘Tears in Heaven’.

Het betekent ook dat iedere keer dat ‘Tears in Heaven’ publiekelijk ten gehore wordt gebracht, dat bij massa’s mensen pijnlijke herinneringen naar boven brengt, of zelfs oude wonden oprijt. Ik vind het daarom ongepast dat de Stichting Consument en Veiligheid dit lied misbruikt in een reclamecampagne, hoe nobel de intenties daarvan ook mogen zijn.

 

Twee jaar na Conor’s ongeluk overleed de vrouw van een ex-collega. Zij was pas 37 jaar, het type vrouw dat altijd gezond leefde en biodynamisch at. Maar dat weerhield de kanker er niet van meedogenloos toe te slaan.

Haar begrafenis herinner ik me nog goed. Eerst kwamen twee buurmeisjes met gitaar, die samen “Tears in Heaven” vertolkten. Op dat moment was het lied nog niet overbekend, en de meisjes gaven een prachtige uitvoering. Maar de overledene had zelf ook een lied gekozen: ‘Roses’ van David Olney. Een schitterende keuze.

In dit lied sluiten de wind en bliksem een duivels pact, met als doel een oude eik in tweeën te splijten. Maar de eik houdt stand, en als een merkwaardige vorm van wraak bloeien dan rozen op uit zijn gespleten bast. Een wonderlijk beeld, dat op de een of andere manier de onbreekbaarheid van de wil en de liefde plaatst tegenover de vergankelijkheid van het leven.

 

“The sky is clear, the air is clean

The earth is brown, the forest green

The ancient oak, he still is standing

With strength surpassing understanding

Like dreams a noble mind composes

He blossoms roses”.

 

‘Roses’ is het laatste nummer op de gelijknamige CD van Olney, en ik wist dat het aan het eind van de ceremonie gedraaid zou worden. Het was stil, en opeens klonken de volkomen misplaatste begintonen van een rocknummer. De begrafenisondernemer had het gepresteerd om ‘Rose Tattoo’ op te zetten, track 7, in plaats van ‘Roses’, track 11. Een pijnlijke misser!

Een paar jaar later vertelde ik dit voorval aan David persoonlijk, tijdens de pauze van zijn concert. Hij vond het zo fascinerend, dat hij het verhaal na de pauze direct aan het publiek vertelde, en beide nummers na elkaar speelde.

 

Weer enkele jaren later ging ik mee naar de begrafenis van een vroegere studievriendin van mijn vrouw, die ook jong aan kanker was overleden. Ik was niet bang ‘Roses’ te horen; wel ‘Tears in Heaven’, en dat gebeurde dan ook. Verder onder andere ‘Have I Told You Lately That I Love You’, één van Van Morrison’s meest slijmerige nummers, en natuurlijk niet de prachtige versie op A Night In San Francisco. Aan het eind van de plechtigheid speelde voortdurend een mij onbekend lied van Andrea Bochelli, voor wie ik een allergie heb.

Als notoire zeikerd en onuitstaanbare betweter op muzikaal gebied had ik hier dus flink de pest in moeten hebben. Of het had me gewoon niets moeten doen, want ik kende die studievriendin niet – ik heb haar zelfs nooit ontmoet – en ook van de honderden aanwezigen op die overvolle begrafenis kende ik niemand. Maar gek genoeg was dat helemaal niet zo.

‘Tears in Heaven’ ging me door merg en been; ik zag hoe Eric in de hemel zijn zoon weer bij de hand nam. De geweldige strot van Van greep me bij de keel, en liet me niet meer los; ik had nog nooit zo’n ontroerende liefdesverklaring gehoord. En bij die romantische spaghettivreter, in de lange rij rond de kist, kon ik een traan maar met moeite onderdrukken.

Eerlijk gezegd zit ik een beetje met die emoties. Hoe kunnen die echt zijn geweest, als ik met de overledene geen enkele band had? Waren het de toespraken – die van haar vroegere baas, de hoofdredacteur van het Leidsch Dagblad, was bijvoorbeeld verrassend goed? Was het het zichtbare leed van haar man, kinderen en familieleden? Was het het voelbare verdriet van mijn vrouw naast me? Of was het toch de muziek?

Ik weet het niet. Wat ik wel weet, is wat er op mijn begrafenis gedraaid moet worden. Hier volgt mijn laatste playlist:

 

1. Carrying A Torch – Van Morrison
2. Roses – David Olney
3. $1000 Wedding – Gram Parsons
4. Time – Tom Waits
5. All In Love Is Fair – Stevie Wonder
6. A Heart Needs A Home – Loudon Wainwright III & Shawn Colvin
7. Love Is Our Cross To Bear – John Gorka
8. Time To Learn – Maura O’Connell

 

Ik wil geen tranen en geen rozen.

 

Johan Doove

 

 

Inspiratie:

 

• Tears in Heaven – Eric Clapton (Rush, 1992)
• Roses – David Olney (Roses, 1991)